Svar frá Finni bankastjóra vegna bloggbréfs í síðustu viku

Í síðustu vikur ritaði ég opið bréf á blogginu hjá mér til Finns Sveinbjörnssonar, bankastjóra Kaupþings vegna Björgúlfsmála. Ekki bjóst ég nú við því að í pósthólfi mínu myndi ég finna svar í morgun og finnst það nú virðingarvert af Finni, að svara aumum bloggara eins og mér. Hann bað mig um að birta einnig svarið opinberlega og get ég ekki annað en orðið við þeirri sjálfsögðu ósk. Hér á eftir fer bréfið í heild sinni:

 

Kæri Agnar

 Þakka þér fyrir bloggbréfið sem þú sendir mér í síðustu viku. Þótt þú hafir verið hrifsaður yfir í Nýja Kaupþing, eins og þú orðar það, þá vona ég að þú verðir ánægður með þjónustuna og haldir áfram í viðskiptum um langa tíð, rétt eins og allir hinir 100.000 viðskiptavinir bankans.

Í bréfinu þínu koma fram ýmis jákvæð atriði í minn garð sem ég þakka þér fyrir. Það er alltaf gott að fá strokur! Þú beinir þeim tilmælum til mín að marka bankanum siðlega viðskiptahætti. Mig langar að upplýsa þig um að í síðasta mánuði gekkst bankinn fyrir námskeiði fyrir stjórnarmenn í bankanum og dótturfélögum hans og helstu stjórnendur bankans um góða stjórnarhætti. Þar fór sérfræðingur á sviði stjórnarhátta yfir helstu atriði sem einkenna góða (og slæma stjórnarhætti) og guðfræðingur/siðfræðingur fjallaði um viðskiptasiðfræði. Þótt hér væri ekki um ítarlega yfirferð að ræða, opnaði hún augu þátttakenda fyrir fjölmörgu sem bæta má. Stjórn bankans leggur höfuðkapp á að endurvekja traust viðskiptavina og alls almennings á bankanum. Það verður ekki gert með einföldum töfralausnum eða sýndarmennsku, heldur hægt og bítandi á löngum tíma. Breytingar á stjórnendateymi bankans eru hluti af því. Nýtt nafn, stefna, framtíðarsýn og gildi annar hluti. Endurskoðun á innri reglum bankans, stjórnarháttum, daglegum vinnubrögðum, markaðsstarfi og hvernig stöðugt er unnið að úirbótum á öllum sviðum eru önnur dæmi um þætti sem huga þarf að þegar traust er endurvakið. Og eitt bið ég þig um að halda til haga: Starfsfólk bankans hefur almennt staðið sig frábærlega við erfiðar aðstæður frá bankahruninu í október. Álagið hefur verið mikið, mál iðulega flókin og illleysanleg og umræðan og viðhorfin í fjölmiðlum og meðal almennings í garð bankans yfirleitt neikvæð.

 Ég vil nefna að fljótlega mun ég kynna fyrir stjórn bankans verkefni/áætlun sem miðar að því að stjórnarhættir í bankanum verði til fyrirmyndar hér á landi. Þetta er metnaðarfullt markmið en það er þess virði að reyna. Það hefur komið fram opinberlega að ráðningarsamningur minn við bankann nær til áramóta. Þá lýkur honum einfaldlega án uppsagnarfrests, án biðlauna eða nokkurrar annarrar starfslokagreiðslu. Fyrir liggur vilji núverandi eiganda bankans til að auglýsa bankastjórastarfið laust til umsóknar. Mér finnst það sjálfsagt og eðlilegt. Hvort sem ég verð lengur í bankanum en til áramóta eða ekki, þá er mér það metnaðarmál að nota þessa mánuði til að endurreisa bankann eftir erfiðan vetur ásamt því góða fólki sem hér starfar. Keppikeflið er að hann verði fyrirmyndarfyrirtæki sem nýtur trausts meðal viðskiptavina og annarra landsmanna og getur tekist af fagmennsku á við þau tröllvöxnu skuldaverkefni sem við blasa. 

 Í bréfinu þínu koma fram áhyggjur af því að bankinn muni afskrifa skuldir nafngreindra einstaklinga. Ég vil endurtaka það sem ég hef þegar sagt: Þessar skuldir hafa ekki verið afskrifaðar. Unnið er að málinu innan bankans eins og svo fjölmörgum öðrum stórum og smáum skuldamálum. Ég vil jafnframt fullvissa þig um að bæði ég og stjórn bankans gerum okkur grein fyrir afstöðu fjölmargra viðskiptavina og annarra landsmanna til hugsanlegrar afskriftar. Og ég fullyrði að þegar að því kemur að leiða þetta mál til lykta verða hagsmunir bankans, í víðtækasta skilningi, hafðir að leiðarljósi.

 Fyrst ég er „með þig á línunni", þá langar mig að reifa nokkur atriði sem hafa verið mér, öðru starfsfólki og stjórn bankans hugleikin að undanförnu:

 1.      Það hefur löngum verið meginregla banka að horfa eingöngu til viðskiptalegra sjónarmiða og reyna að hámarka verðmæti við innheimtu skulda. Þetta getur gerst með ýmsum hætti, þ.á m. með samningum og einhverri eftirgjöf skulda. Stundum búa bankar yfir betri vitneskju um tekjur, eignir og skuldir viðkomandi en aðrir utanaðkomandi og meta því aðstæður með öðrum hætti (ég er að tala almennt en ekki sérstaklega um það mál sem þú nefnir í bloggbréfi þínu). Ef þrýst er á banka að víkja frá þessari meginreglu, við hvað á þá að miða? Eiga bankar að setjast í dómarasæti og vega og meta viðskiptavini eftir einhverju öðru en viðskiptalegum sjónarmiðum? Á hvaða forsendum? Ef við heimfærum þetta á okkar land, eiga bankar að ganga sérstaklega hart gegn þeim einstaklingum sem teljast hafa komið landinu í þá stöðu sem það er nú? Hvað með þá sem mætti kalla „minniháttar útrásarvíkinga"? En stjórnmálamenn?

2.      Við í Nýja Kaupþingi gerum okkur fulla grein fyrir því að aðgerðaleysi í skuldamálum einstaklinga og fyrirtækja eykur aðeins á þann vanda sem þjóðin stendur frammi fyrir.  Við erum alfarið á móti því að láta reka á reiðanum í þeirri von að mál leysist af sjálfu sér á þann hátt að einstaklingar og fyrirtæki með veikustu fjárhagsstöðuna fari í þrot en aðrir lifi. Við viljum bretta upp ermar og taka á málum. Við höfum þróað verklagsreglur og verkferla. Ráðinn hefur umboðsmaður viðskiptavina sem fylgist með því að gætt sé sanngirni og jafnræðis og hugað að samkeppnissjónarmiðum. Við höfum breytt skipulagi bankans til að geta betur tekist á við úrlausn skuldavandamála. Ég reikna með að á næstu vikum dragi mjög til tíðinda því um þessar mundir renna út frystingar hjá aragrúa viðskiptavina. Við höfum þróað ýmsar lausnir og viðrað þær við viðskiptavini okkar og utanaðkomandi aðila. Viðbrögðin eru ekki einhlít og lýsa ágætlega þeirri togstreitu sem er meðal þjóðarinnar:

a.      Sé ætlunin að afskrifa skuldir einstaklinga og laga þær að greiðslugetu viðkomandi, þá spyrja þau sem ráða ágætlega við skuldir sínar og þau sem skulda ekki neitt: Hvað með mig? Af hverju verður ekkert gert fyrir mig? Af hverju á að hjálpa þeim sem lifðu hátt, fjárfestu í stóru og glæsilegu húsnæði og eyddu kæruleysislega um efni fram? Hvað með nágrannann sem sýndi fjárhagslega ábyrgð? Ég heyri þessi sjónarmið iðulega hjá viðskiptavinum.

b.      Svipað gildir um fyrirtæki og hugsanlega eftirgjöf á skuldum þeirra. Þegar kemur að stærri fyrirtækjum, sem eru of skuldsett en lífvænleg, þá mun bankinn í einhverjum tilvikum leysa fyrirtækin til sín og fyrri eigendur tapa öllu sínu áður en bankinn afskrifar skuldir. En sama nálgun gengur ekki þegar kemur að smáum og meðalstórum fyrirtækjum. Í þeim tilvikum veltur starfsemin oftar en ekki á eigandanum og það er algerlega óraunhæft fyrir reksturinn að bankann krefjist þess að þeir hverfi úr starfi.. En það þarf að lækka skuldabyrðina að öðrum kosti fara fyrirtækin í þrot. Og með fjöldagjaldþroti fyrirtækja kemur enn meira atvinnuleysi og viðvarandi efnahagskreppa. Því verður að afskrifa skuldir, svo einfalt er það. Hvað þá með fyrirtækin sem standa ágætlega, á ekki að gera eitthvað fyrir þau? Og ef skuldir fyrirtækja verða afskrifaðar að einhverju leyti, hvað þá með einstaklingana?

 Þegar ég hugsa um núverandi ástand og framtíð þessarar þjóðar, þá er aðeins eitt sem ég óttast: Að vonbrigðin, vantraustið, tortryggnin, beiskjan og reiðin verði til þess að við hjökkum í sama farinu næstu mánuði og misseri. Ef við ætlum fresta öllu á meðan við leitum að hinu fullkomna réttlæti, þá mun okkur ekki miða fram á veginn. Þá mun sífellt fleira fólk verða afhuga því að búa áfram hér á landi. Það er ömurleg framtíðarsýn og ég veit að þú ert mér sammála í því að vinna að því hörðum höndum að hún gangi ekki eftir. Þú gerir það á þínum vettvangi og ég geri það í bankanum. Einhver mistök verða gerð, kúnstin er að lágmarka þau. En mistökin eru betri en aðgerðaleysið.

 Góð kveðja,

 Finnur Sveinbjörnsson,

bankastjóri Nýja Kaupþings

Ráðþrota gegn úrræðaleysi

Athugasemdir

[Óskar Þorkelsson, 14.7.2009 kl. 11:46]

flott hjá honum að svara þér AK.. en éghjó eftir þessu hjá honum :

Ég vil jafnframt fullvissa þig um að bæði ég og stjórn bankans gerum okkur grein fyrir afstöðu fjölmargra viðskiptavina og annarra landsmanna til hugsanlegrar afskriftar. Og ég fullyrði að þegar að því kemur að leiða þetta mál til lykta verða hagsmunir bankans, í víðtækasta skilningi, hafðir að leiðarljósi.

Ég les út úr þessu að þeir ætli að taka þessu kostatilboði bjöggana og afskrifa nokkra milljarða því það er hagstætt fyrir bankann á þessu augnabliki.. en ég á þennan andskotans banka ásamt restinni af þeim sem borga skatta hér á landi.. svo mitt atkvæði er NEI.. við afskrifum ekki neitt nema að afskrifa þá sömu prósentu fyrir ALLA skuldara bankans.. sem ég á ;)

[kristin (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 11:56]

Ræddi sjálf við Finn símleiðis vegna afskrifta fyrrum stjórnenda bankans.  Hann var í alla staði hinn kurteisasti en afskaplega þótti mér manninum verða á þegar hann sagði þessa setningu athugaðu:  "það er ekki eins og þetta fólk hafi fengið þetta lán í hendurnar".  Þá spurði ég hann á móti hvort hann gerði sér grein fyrir að þeir sem tækju lán fengu í fæstum tilfellum lánið heldur færi það yfirleitt beint í að borga fyrir eitthvað annað t.,d húsnæði og spurði ég hann hver væri munur á að borga húsnæði eða hlutabréf.  Jafnframt benti ég honum á að það hefði enginn skipað þessum stjórnendum að kaupa hlutabréf heldur hefðu þetta verið ákvarðanir sem menn tóku að fúsum og frjálsum vilja líkt og aðrir sem keyptu hlutabréf og borguðu með eigin peningum (ekki kúluláni) Hér verða nefnilega menn að standa og falla með eigin ákvörðunum.  Ég benti honum jafnframt á að ef hlutabréfin hefðu stigið í verði fengju stjórnendurnir hagnaðinn en af því að hlutabréfin væru verðlaus þá þyrfti bankinn (almenningur) að bera skaðann.  Þá spurði ég hann hvort einhver mundur væri á að fella niður lán til hlutbréfakaupa þar sem hlutabréf væru verðlaus eða að fella niður lán til húsakaupa þar sem húsnæði væri hríðafallandi og var þá fátt um svör, annað en að þetta væri afskaplega erfið staða.  Því er stóra spurningin hver er munur að fella niður lán vegna hlutabréfakaupa eða að fella lán niður vegna húsnæðis?

[Maelstrom, 14.7.2009 kl. 12:21]

Óskar,

Ég skil "í víðasta skilningi" alls ekki eins og þú.  Augljósir hagsmunir bankans eru að gefa eftir hluta skuldarinnar ef það eykur endurheimtur.  Það eru þessi stöðluðu vinnubrögð sem hann nefnir að séu viðhöfð í bankanum. 

Að Finnur nefni það síðan að í þessu tilviki verði hagsmunir bankans skoðaðir í "víðasta skilningi" getur ekki vísað í neitt annað en að verið sé að taka með í myndina kostnaðinn við að endurheimta almenningsálit og halda viðskiptavinum.  Hann er með öðrum orðum að segja að almenningsálit, markaðskostnaður og fjármögnunarmöguleikar verði tekin með í reikninginn.

[Óskar Þorkelsson, 14.7.2009 kl. 12:43]

viltu leggja eitthvað undir þetta álit Maelström ?  þeir munu og ætla að fella þetta niður.. það er venjubundinn íslensk starfsregla hjá þessum spilltu stofnunum..

[Ólafur Garðarsson (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 12:53]

Þetta er fínt bréf frá Finni. Hann virkar jákvæður og hreinskilinn. Það er gott að bankafólkið sjálft endurskoði sína starfshæti og viðhorf. Það dugar þó ekki til framtíðar því bankarnir munu hugsanlega ganga kaupum og sölum. Íslenskum sem öðrum bönkum þarf að veita strangt aðhald utanfrá. Ekkert starsfólk banka ætti að fá lán hjá vinnuveitandanum til eins eða neins utan þess sem eðlilegt er á vinnumarkaði þ.e. fyrirfram greiðslu launa til skammst tíma.

Bankar eru ekki venjuleg fyrirtæki. Þeir eru með sérstakt umboð til að nánast prenta peninga (ekki eins einfallt og það hljómar en í reynd gerist það á endanum í því ferli þegar peningamagn í umferð eykst með útlánum). Þeir eiga því að starfa undir mjög ströngu aðhaldi seðlabanka og fjármálaeftirlits. Bankastjórar eiga að vera vel launaðir en það rugl sem hér viðgegst í launum og fríðindum þessa fólks má ekki fara af stað aftur. Það átti beinan þátt í því hruni sem hér átti sér stað.

[lundi (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 14:14]

Ég skil ekki þetta svar. Þannig að vegna þess að það eru einhverjir sem að lifðu hátt og keyptu sér risa hús og jeppa á lánum, þá eigum við hin, sem að misstum fyrirtæki, innkomu og vinnu að þjást áfram vegna þess að það er ekkert hægt að gera fyrir þá sem ekki fengu lán?!?!

Eru þetta í alvöru rökin?

[Ágúst Tómasson (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 15:42]

"hagsmunir bankans, í víðtækasta skilningi, hafðir að leiðarljósi". Vonandi að Finnur hafi það í huga að ég verð örugglega ekki eini kúnni gamla Búnaðarbankans sem leita annað með mín bankaviðskipti verði einn einasti eyrir gefinn eftir af láninu til Björgólfs-bófanna.

[itg (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 17:08]

Er þetta ekki in solidum lán.  Og hinn aðilinn á nóga peninga.  hvað er málið??

Eða vantar raun upplýsingar í dæmið...

[Sævar Finnbogason, 14.7.2009 kl. 18:04]

Sæll Aggi

Þetta er athyglisvert bréf frá Finni og helst fyrir þær sakir að hann skrifaði það og virðist tiltölulega hreinskiptin.

Viðhorfin sem hér koma fram eru þó afskaplega dæmigerð viðhorf eins og heyrst hafa frá viðskiptalífinu og raunar hagfræðingum um árabil.

Ef þrýst er á banka að víkja frá þessari meginreglu, við hvað á þá að miða? Eiga bankar að setjast í dómarasæti og vega og meta viðskiptavini eftir einhverju öðru en viðskiptalegum sjónarmiðum? Á hvaða forsendum?

Finnur gerir sér grein fyrir því að hann er eingin siðfræðingur og vill ekki vera settur í þá stöðu að taka siðferðilega afstöðu til mála. Þetta er skiljanlegt og í raun eðlilegt. Auðvitað er hægt að taka undir það sjónarmið að við viljum ekki að bankar taki afstöðu til þess hvaða úrræði eru í boði fyrir "viðskiptavini" á grundvelli annars enn viðskiptalegra sjónarmiða. Slíkt var gert í Sovjettinu og á Íslandi áður en við gengum í EES og ríkið átti alla banka og flokksskírteini skiptu öllu. Auðvitað viljum við ekki snúa aftur til þess tíma.

Finnur bendir á mikilvægan punkt þegar hann talar um þær skiptu skoðannir sem eru á því hvernig skuli tekið á skuldavanda heimilia og fyrirtækja og það er rétt hjá honum að það sem einum þykir réttlátt í þeim efnum finnst öðrum ekki réttlátt vegna þess að staða hans kann að vera önnur. 

Vandinn er sá að þegar horft er á þetta útfrá þröngum viðskiptalegum sjónarmiðum, einsog Finnur verður að gera er aðeins ein niðurstaða fyrirsjáanleg, það er besta niðurstaðan fyrir bankann, sú niðurstaða kemur ekki til með að taka tillit til þess hvort fólk/eða fyrirtæki komst í þá stöðu sem það er vegna bakanna eða ekki heldur hvað kemur best út fyrir efnahagsreikning bankans.

Það er því mikilvægt að þær sértæku aðgerðir sem fara þarf í varðandi mál eins og þetta Son of Sam lánavesen verði sett í annað ferli svo ekki komi til þess að bankarnir/bankastjórnir þurfi að taka siðferðilega afstöðu og pólitíska

[Raggi (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 20:27]

Gott og gilt, en má ég spyrja að einu - er eðlilegt að sá sem var bankastjóri Icebank á þeim árum sem hann stækkaði hvað mest er bankastjóri Kaupþings? Er það ekki bara eins og að ef Bjarni Ármannsson væri forstjóri Landsbankans?

[Landfari, 14.7.2009 kl. 20:37]

Vandamálið er að þegar einu fyrirtæki er gert lífvænlegra með því að afskrifa skuldir til að takamarka tap bankans miðað við að láta það einfaldlega fara á hausinn er næsta fyrirtæki sett á hausinn því á markaðnum núna er ekki pláss fyrir eins mörg fyrirtæki og voru.

Manni skilst á fréttum að samdráttur í verslun með húsgögn sé um og yfir 50%. Sama á við um raftæki og fleiri vörur. Enn meiri samdráttur er hjá bygginga og verktakafyrirtækjum.

Er ekki nokkuð ljóst að húsgagna og raftækja verslunum og byggingafyrirtækjum mun fækka. Nú eru allt í einu þau verst stöddu orðin að þeim best stöddu og geta því drepið hin sem voru betur rekin niður.   Finnst bankamönnum það bara eðlilegt?

Að eki sé nú minst á kenitöluflakk með fyrirtæki eftir að þau eru komin undir verndarvæng bankana. Það er fyrir neðan allar hellur. Eftir að Penninn komst í eigu bankanna öðlaðist hann aukið lánstraust sem var notað til að kaupa inn vörur sem voru svo aldrei greiddar. 

[Haukur Nikulásson, 14.7.2009 kl. 21:47]

Þessi athugasemd Finns lýsir ekki vel innsæi hans sem fjármálamanns:

a.      Sé ætlunin að afskrifa skuldir einstaklinga og laga þær að greiðslugetu viðkomandi, þá spyrja þau sem ráða ágætlega við skuldir sínar og þau sem skulda ekki neitt: Hvað með mig? Af hverju verður ekkert gert fyrir mig? Af hverju á að hjálpa þeim sem lifðu hátt, fjárfestu í stóru og glæsilegu húsnæði og eyddu kæruleysislega um efni fram? Hvað með nágrannann sem sýndi fjárhagslega ábyrgð? Ég heyri þessi sjónarmið iðulega hjá viðskiptavinum.

Finnur á að vita að þeir sem EKKI tóku lán voru einfaldlega ekki í hópi þeirra sem voru sviknir af forsendubresti og rugli með fjármálakerfið. Þeir einfaldlega sleppa frá þessu öllu og mega una glaðir við sitt. Þeir borga ekki fyrir hina. Þeir verða bara settir á hausinn og bankarnir sem eyðilögðu allt kerfið verða hinir nýju eigendur fasteigna þeirra skuldugu.

Það er ergilegt að heyra sama ruglið endurtekið í þeirri von að fólk trúi því sem sannleika sé það sagt nógu oft.

Ég fullyrði að Finnur veit betur en þetta!

[Númi (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 23:04]

Samkvæmt nýjustu fréttum er Kaupþing að komast í hendur Bandarískra vogunarsjóða í vikulokin.

[Arnar Guðmundsson, 21.7.2009 kl. 14:33]

LOLLAÐ

[Þorsteinn Úlfar Björnsson (IP-tala skráð) 1.8.2009 kl. 17:59]

Einn siðblindasti maður sem ég hef nokkru sinni kynnst kom afar vel fyr. Kurteis, skemmtilegur og heillandi á allan hátt. Mér geðjaðist afar vel að honum, – þangað til ég snéri í hann bakinu. Sá náungi er eini einstaklingurinn sem ég gæti tekið af lífi ef ég yrði svo heppinn að hitta hann.

Með þessu er ég ekki að segja að Finnur sé siðblindur enda hef ég aldrei hitt manninn.